عوامل موثر بر قیمت ورق استیل در بازار ایران

تمامی افرادی که در حوزه ورق استیل فعال هستند، از تولید کنندگان گرفته تا مصرف کنندگان، دائماً نبض بازار و قیمت‌ها را بررسی می‌کنند. این به معنای توجه به عوامل موثر بر قیمت ورق استیل است و ممکن است باعث اختلال یا نوسان در بازار شود.

مانند سایر کالاها، قیمت ورق استیل به طور مداوم در حال تغییر است. بنابراین بررسی عوامل موثر بر قیمت ورق زنگ نزن در بازار ایران می‌تواند به فعالان این حوزه دیدگاه واضحی از تغییرات به وجود آمده ارائه دهد. در این بررسی به طور کامل در مورد فاکتورهای تاثیرگذار در قیمت ورق استیلصحبت می‌کنیم

قیمت مواد اولیه به ویژه نیکل

ترکیبات ورق ضد زنگ عمدتاً شامل آهن، کروم، نیکل، مولیبدن و سایر عناصر آلیاژی هستند. قیمت این عناصر و فلزات نقش تعیین کننده‌ای در شکل دادن قیمت نهایی ورق استیل دارند. هنگامی که قیمت مواد اولیه مانند نیکل افزایش می‌یابد، قیمت ورق ضد زنگ نیز بر این اساس افزایش خواهد یافت. بازار ورق استیل توجه زیادی به قیمت نیکل دارد اما به روند قیمت سنگ آهن، مولیبدن و سایر فلزات غیرآهنی نیز نیم نگاهی می‌شود. اگرچه مقدار کروم در ورق استنلس استیلبیشتر از عناصر دیگر است اما تاثیر نیکل در قیمت این محصول بیش از دیگر عناصر آلیاژی است.

در طول تاریخ، قیمت ورق استیل تا حد زیادی از قیمت نیکل پیروی کرده است. با این حال، نیکل بخش کوچکی از کیفیت ورق را به خود اختصاص می‌دهد. برای مثال، ورق استیل 304دارای 8% نیکل است که بیش از 60% از قیمت کل این گرید را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین قیمت نیکل نیاز به نظارت دقیق دارد. به خصوص در حال حاضر با ادامه جنگ روسیه و اوکراین، باید منتظر افزایش قیمت نیکل بود زیرا روسیه بزرگترین صادرکننده نیکل در جهان است.

میزان عرضه و تقاضا در بازار

مانند هر کالایی، عرضه و تقاضا از عوامل مهم در تعیین قیمت ورق استیل هستند. هر چه تقاضا بیشتر باشد، عرضه کمتر می‌شود و قیمت بالاتر می‌رود یا برعکس، هر چه تقاضا کمتر باشد، عرضه بیشتر بوده و قیمت کمتر خواهد شد. قیمت ورق استنلس استیل نه تنها به عرضه و تقاضای فعلی بلکه به عرضه و تقاضای پیش‌ بینی‌ شده نیز بستگی دارد. هرچه اطلاعات بیشتری در دسترس باشند و پیش بینی بهتر باشد، نوسان قیمت کمتر خواهد بود.

فعالان این حوزه تلاش می‌کنند تا موجودی‌های زنجیره تامین را در هر مرحله از فرآیند، از کارخانه فولاد گرفته تا مصرف کننده نهایی، درک کنند. موجودی‌ها می‌توانند تعادل عرضه و تقاضا را در کوتاه مدت برهم زده و یا تعدیل کنند. عرضه و تقاضا دائماً قیمت‌ها را هدایت می‌کنند. درحقیقت، موجودی‌ها بازتابی از عرضه و تقاضای فعلی بازار و سیاست‌های فروش تامین‌کنندگان اصلی هستند. طبق قاعده کلی، اگر عرضه از تقاضا فراتر برود، قیمت ورق استیل کاهش می‌یابد و میزان موجودی انبار زیاد می‌شود. اگر تقاضا از عرضه فراتر برود، قیمت افزایش می‌یابد و موجودی انبارها کمتر می‌شود.

تاثیر عوامل سیاسی بر قیمت ورق استیل

اگر به دلیل عوامل سیاسی در برخی کشورها امکان افزایش تعرفه بر مواد اولیه و محصولات ورق استیل وجود داشته باشد، پس می‌توان عوامل سیاسی یا سیاست‌های اقتصادی را مستقیماً در افزایش قیمت ورق استیل موثر دانست. تغییر در سیاست‌های کلان اقتصادی ملی، سیاست‌های پولی، سیاست‌های ارزی و سیاست‌های واردات و صادرات، همگی نقش زیادی در قیمت ورق استیل دارند. به خصوص در مورد نوسانات ارزی باید بگوییم: «ارز ضعیف حتی قوی‌ترین صنایع را به لبه پرتگاه نزدیک می‌کند.»

به عنوان مثال، سیاست‌های نامشخص ایران در قبال شرایط ارزی و ارتباطش با جهان باعث شده است تا قیمت محصولات فولادی به ویژه استنلس استیل، روز به روز افزایش یابد. با عدم وجود اراده‌ای فولادین برای کنترل بازار فولاد در کشور، قیمت ورق استیل نه تنها براساس میزان عرضه و تقاضا بلکه اکنون بر سیاست‌های پولی اشتباه استوار است. پیامد این موضوع می‌تواند کاهش کیفیت تولید و واردات، افزایش هزینه‌های محصول و موارد دیگر باشد.

مشخصات انواع ورق استیل

همانطور که قبل‌تر بیان شد، قیمت جهانی نیکل بیشترین تاثیر را بر قیمت ورق استیل دارد. اما قیمت جهانی کروم و مولیبدن نیز تاثیرگذار هستند. مولیبدن در ورق استیل 316برای بهبود مقاومت در برابر خوردگیاستفاده می‌شود. با افزایش قیمت مولیبدن، این موضوع بر افزایش قیمت ورق استیل 316 نیز تاثیر می‌گذارد. اما به غیر مواد تشکیل دهنده گریدهای مختلف ورق ضد رنگ، موضوع مهم دیگر مربوط به نحوه تولید این گریدهاست.

ورق استیل درجه 430 را به عنوان مثال در نظر بگیرید. این گرید اخیراً با کمبود جهانی مواجه شده است زیرا برخی کارخانه‌های فولاد تولید خود را کاهش داده‌اند. بخشی از دلیل کاهش تولید به زمان و هزینه اضافی برای تولید این گرید مربوط می‌شود. به عنوان مثال، سری 400 به نسبت 304 به زمان و انرژی بیشتری برای ذوب نیاز دارد. به همین دلیل هزینه‌های تولید و عرضه سری 400 به بازار را افزایش داده است. ناگفته نماند، ابعاد و ضخامت ورق استیل نیز در قیمت نهایی این محصول موثر هستند.

هزینه‌های وابسته به حمل و نقل

هزینه بالای حمل و نقل مواد مورد استفاده برای تولید ورق استیل به طور مستقیم در قیمت این محصول تاثیر می‌گذارند. به همین ترتیب، مواد مورد استفاده برای تولید فولاد و همچنین کالاهای نهایی (مشتق شده از ورق) می‌توانند هزینه حمل و نقل را نیز شامل شوند. بنابراین، حمل و نقل عاملی است که به تعیین قیمت کمک می‌کند.

اگر حمل و نقل به خارج از کشور باشد، سیاست بین الملل می‌تواند نقش داشته باشد. برای مثال، تعرفه‌ها و سهمیه‌های دولتی ممکن است برای حمل و نقل و واردات محصولات فولادی وجود داشته باشند که می‌توانند قیمت نهایی ورق زنگ نزن را تغییر دهند. همین امر در مورد هزینه نیروی کار و سوخت نیز صدق می‌کند. ما همچنین باید ریسک حمل و نقل ورق استیل را در نظر بگیریم. در بازار بی‌ثبات فولاد، گاهی انتخاب یک روش حمل و نقل با زمان طولانی‌تر و یا طولانی شدن فرایند ترخیص از گمرک می‌تواند پیامدهای منفی داشته باشد.

نوآوری‌های جدید در تولید

دنیای فلزات مانند شبکه‌ای کاملاً جهانی است، جایی که تقاضا در صنایع مختلف و گوشه و کنار دنیا می‌تواند تاثیر عمده‌ای بر هزینه‌های مواد در سراسر جهان داشته باشد. به عنوان مثال، اگر یک منطقه خاص شاهد افزایش تقاضا برای یک فلز خاص باشد، ممکن است بر هزینه این فلز برای سایر مناطق جهان تاثیر بگذارد زیرا عرضه برای آنها کمتر خواهد بود. این موضوع حتی در مورد نوآوری‌های این صنعت نیز صادق است. تاثیر نوآوری‌های تکنولوژیکی بر بازار بین المللی ورق زنگ نزن شامل سه مورد زیر است:

• پیشرفت تکنولوژی عملکرد محصولات را تا حد معینی بهبود می‌بخشد، کاربرد فولاد ضد زنگ را گسترش می‌دهد، تقاضای بازار برای محصولات فولادی ضد زنگ را تحریک می‌کند و قیمت‌های بازار را افزایش می‌دهد.
• پیشرفت فناوری می‌تواند بهره وری نیروی کار را افزایش دهد، ساختار تولید فولاد ضد زنگ را بهبود بخشد و قیمت عرضه جهانی ورق استیل را کاهش دهد.
• پیشرفت علمی و فناوری ممکن است مواد جایگزین جدیدی را تولید کند که باعث کاهش تقاضا برای ورق زنگ نزن و کاهش قیمت آن در بازار شود.

نکته: در حال حاضر مواد فلزی و پوشش‌های خاصی برای جایگزینی فولاد ضد زنگ رو به توسعه هستند. از طرف دیگر گستردگی کاربرد فولاد ضدزنگ در صنایع مختلف نیز رو به رشد است. بنابراین، ارزیابی تاثیر نوآوری تکنولوژیکی بر بازار ورق استیل در آینده کمی دشوار است.

عوامل جانبی موثر در قیمت ورق استیل

با توسعه اقتصادی و بهبود استانداردهای زندگی و همچنین الزامات مورد نیاز برای تولید محصولات بادوام و زیبا، کاربرد ورق استیل روز به روز گسترده‌تر می‌شود. در دراز مدت، افزایش تقاضا برای ورق ضد زنگ منجر به بالا رفتن قیمت این محصول می‌شود. قیمت‌ها نیز تحت تاثیر تقاضای صنایع مختلف مانند صنعت ساختمان، لوازم خانگی و غیره قرار دارند که در آنها از ورق استیل به وفور استفاده می‌شود. معمولاً تولید کنندگان برای تولید مواد اولیه از ضایعات فلزی بهره مند می‌شوند و در دسترس بودن چنین ضایعاتی نقش زیادی در قیمت گذاری ورق خواهند داشت.

تعطیلات، اپیدمی‌ها، آب و هوا و اوج و فرودهای فصلی می‌توانند بر تولید محصولات جدید تاثیر بگذارند. این امر می‌تواند تقاضا برای ورق استیل را افزایش یا کاهش دهد. همچنین صنعت ورق استیل مصرف کننده اصلی انرژی است؛ در فرآیند ذوب فولاد، به انرژی زیادی نیاز خواهد بود. موضوع انرژی به محیط زیست نیز مربوط می‌شود. با افزایش سخت گیری‌های محیط زیستی، الزامات شرکت‌های تولید کننده ورق استیل نیز دقیق‌تر خواهند شد. این موضوع به طور مستقیم هزینه تولید ورق استیل را افزایش می‌دهد.