آلیاژ یا استیل مولی 6

آلیاژ یا استیل‌ مولی 6 چیست؟

گریدهایی از استیل یا سایر آلیاژها هستند که مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی و بخصوص خوردگی حفره‌ای و ترک خوردگی تنشی دارند. این گریدها حدود 6 درصد وزنی مولیبدن در ساختار خود داشته و با نام آلیاژ مولی 6 یا استیل‌ مولی 6 شناخته می‌شوند.  این نام به دلیل- وجود عنصر مولیبدن در حدود 6 درصد وزنی می‌باشد. این آلیاژها در محیط‌هایی که غلظت اسید و نمک بالایی دارند می‌توانند به خوبی دوام بیاورند. استیل‌های مولی 6 از دسته سوپر آلیاژها هستند که علاوه بر مقاومت به خوردگی بهتر، استحکام کششی بالاتری نیز نسبت به گریدهای استیل دارند. در ساختار استیل‌های مولی 6 حدود 4 تا 7 درصد وزنی مولیبدن وجود دارد که این عنصر در گریدهای استنلس استیل حاوی مولیبدن مثل استیل 316 در حدود 2 تا 3 درصد است. نیکل و مس در این آلیاژها مقاوت در برابر اسیدها را افزایش می‌دهند. همچنین مقدار محدود از تیتانیوم می‌تواند برای جلوگیری از تشکیل کلرید کروم موثر باشد. مکانیزم بهبود مقاومت به خوردگی در استیل‌های مولی 6 بدین صورت است که مولیبدن شدت اثر اکسید کننده مورد نیاز برای حفظ لایه غیرفعال را کاهش می‌دهد. همچنین مولیبدن می‌تواند از شکستن لایه اکسید کروم غیرفعال بر روی سطح استیل نیز جلوگیری کند. بدین صورت که هنگام تماس کلریدها با لایه محافظ اکسید کروم، مقاومت لایه بیشتر می‌شود و مایع خورنده نمی‌تواند آسیبی به سطح استیل برساند. این عوامل سبب می‌شوند تا مقاومت استیل‌های مولی 6 در برابر خوردگی بسیار خوب باشد. این مقاومت به خوردگی سبب کاربرد این سری آلیاژها در کاربری‌های فراوری مواد بهداشتی و غذایی شده است.

کاربرد استیل‌های مولی 6

از آلیاژها و استیل‌ مولی 6 در ساخت تجهیزات تولید و فرآوری سس کچاپ، سس بابیکیو، سرکه و محلول‌های بافر که در صنایع دارویی استفاده می‌شود استفاده می‌کنند. علت استفاده از این گریدها در این محیط‌ها، مقاومت بسیار خوب در برابر خوردگی حفره‌ای است.

یکی از معیارهای مقاومت در برابر خوردگی حفره‌ای عدد pren است که مخفف pitting resistance equivalent  number است و میزان مقاومت آلیاژها را در برابر خوردگی حفره‌‌ای بیان می‌کند. عدد pern طبق یک فرمول محاسبه می‌شود و میزان آن با برخی از عناصر آلیاژی موجود در ساختار رابطه مستقیم دارد. فرمول محاسبه عدد pren به صورت زیر است: pren = %cr + 3.3 × %mo + 16 × %n. همانطور که در این فرمول پیداست میزان مولیبدن موجود در ساختار تاثیر بسیار زیادی در این معیار دارد. هرچه میزان این عدد بیشتر باشد مقاومت در برابر خوردگی حفره‌ای فلز بیشتر است. برای مثال استیل 316l عدد pren معادل 23 دارد در حالی که آلیاژ‌های مولی 6 دارای عدد بالاتری هستند. گرید al-6xn عدد pren 46 دارد. بنابر این می‌توان گفت این گرید مقاومت بسیار بالاتری نسبت به استیل 316l دارد.

شباهت‌ها و تفاوت‌های آلیاژهای مولی 6 و استنلس استیل

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های استیل‌ مولی 6 و استنلس استیل‌، معیار مقاومت به خوردگی حفره‌ای یا pren آن‌هاست. همانطور که بالاتر گفتیم، این عدد رابطه مستقیم با درصد مولیبدن ترکیب شیمیایی دارد و استیل‌های مولی 6 به دلیل محتوای بالای مولیبدن، عدد pren بیشتری نسبت به فولادهای ضد زنگ دارند. از شباهت‌های استیل‌ مولی 6 و فولاد ضد زنگ، می‌توان به قابلیت شکل پذیری خوب، قابلیت جوشکاری خوب، قابلیت کارپذیری و … اشاره کرد. هرچند میزان توانایی هرکدام از گریدهای این مواد با یکدیگر متفاوت است اما همگی دارای حداقل‌هایی ازین ویژگی‌ها هستند.